DINIKY NY FO

"Misy tsiambaratelon'ny fo, tsy ho azon'ny saina takarina na oviana na oviana" B. Pascal

Te hanan-karena ve ianao?

harilova | 22 Septambra, 2007 14:44

Iza no tsy te-hanan-karena? Iza no tsy te-hampitombo ny harena efa azony? Asa mety hitady fomba mampanan-karena haingana ianao, na dia handehanana any amin'ny Mpimasy aza. Raha manam-potoana ianao dia vakio ity manaraka ity, somary lavalava ihany, fantatro izany, saingy hanampy anao hahita ny tena harena tokony hotadiavina : ny fivoaran'ny maha-olona : ny olona manontolo (vatana/fo/fanahy) sy ny olona rehetra.

Tandremo anefa fa Andriamanitra mihaino ny tarainan'ny mahantra, kanefa tsy midika izany fa ny an'ny mpanan-karena tsy mba henoiny ny vavaka ataon'izy ireo.

Dia mahazotoa mamaky e

Aleo very tsikalakalam-bola toy izay very tsikalakalam-pihavanana.

Derao ny Tompo, ilay manandratra ny Mahantra avy ao an-jezika! Izany no Fiverenan’ny Salamo 112 setrin’ny Vakiteny, manambara indrindra ny fitiavana mameno ny fon’ilay Andriamanitra, maniry ny hiadanan’ny olombelona rehetra.

Mihaino ny mahantra Andriamanitra ary tsy manadino ny tarainany  (Vakiteny I) … kanefa mandrapahoviana no hijanonan’izy ireo ho voahosihosy amin’ny zo aman-kasiny? Ambaran’i Jesoa amintsika androany (vakio ny Lioka 16, 1-13) ny tokony hampiasantsika ny harena tsy marina hitadiavana harena maharitra.

Tsy azo odian-tsy hita anefa ny olana sedraina mba hahitana mazava ny tena sitra-pon’Andriamanitra amin’ny fitantanana ny harena eto an-tany. 42 taona lasa izay,[1] ny Fiangonana dia nahatsinjo hatrany ny fitomboan’ny olana sedrain’ny fiaraha-monina manoloana ny fihazakazaky ny fandrosoan’ny teknolojia sy ny siansa, izay mampitombo ny elanelana misy eo amin’ny mahantra sy ny Mpanankarena, kanefa kosa manamafy fa natao ho an’ny olombelona rehetra haren’ny tany (GS 69). Lazainy fa harena tsy marina [2] (sandoka) ny haren’ny tany, ary ambarany fa tsy antsika akory aza.

Raha tsy mahatoky amin’izay tsy anareo ianareo, iza no hanome  anareo izay tsy anareo? (and.12) Mazava fa tsy antsika ny harena, tsy tompony isika fa mpamerin-doha. Tsy midika anefa izany fa mifanohitra amin’ny maha-kristianina ny tombam-panana faritan’ny lalàna[3]. Ho an’izay mandàla ny maha-kristianina azy dia ezaka atao mandrakariva ny tsy hampiraikitra ny fo amin’ny haren’ny tany. Tsy azo adinoina ny tenin’i Tacite (55-120?) hoe : “Matoa mitombo ny lalàna, midika izany fa be ny zavatra tsy mandeha”, ary nambaran’i Md Paoly fa tsy ny fanarahan-dalàna no hanamarinana antsika fa ny Finoana izay ambony noho ny lalàna : “hanaraka ny lalàna am-pitiavana mba hahatonga ny fitiavana ho lalàna”.

Raha tsy antsika io harena io, na dia misoratra amintsika aza, inona àry no antsika? Ny maha-isika antsika : olombelona nohariana mitovy endrika amin’Andriamanitra, kanefa tsy ho feno fatra izany, hoy i Md Joany (1Jn 3, 2) – na azo jerena koa ny 1Kor 13, 12 – raha tsy any amin’ilay mifanatri-tava amin’Andriamanitra. Ny fahamalinana amin’ny fampiasana ny harena araka izany dia manampy antsika hahatsiaro mandrakariva ny tenin’i Jesoa hoe : Sarotra ho an’ny Mpanan-karena ny miditra amin’ny fanjakan’Andriamanitra (Lk 18, 24-27).

Noho izany dia tokony hotantanana am-pahamalinana, ary hararaotina mba hahazoana sakaiza, rehefa ho avy ny andro izay haharerahana, [4]  ka tsy hahafahana mampiasa ireo harena ireo intsony, satria ny ain’ny olona tsy miankina main’ny haben’izay ananay (Lk 12, 15).

Inona tokoa moa ny soa ho azon’ny olona raha manana izao harena rehetra izao izy mba holovain’ny hafa rehefa miala ety? Mampandinika ahy ny tenin’i Teresa de Calcutta olontsambatra hoe : “Izay tsy ilaiko dia mavesatra amiko, ka omeko ny mahantra”… Firy amintsika no mahafoy izay tsy ilainy mba hanasoavana ny hafa? Angamba mety hanamarin-tena hoe mba hitsinjovana ny vodiandro ho merika!

Ao amin’ny fampianarany (GS 69) dia milaza ny Fiangonana hoe : aoka tsy amin’ny ambim-bava fotsiny no hanampiana ny mahantra. Mitaky fahafoizana araka izany ny asa fanasoavana. Tamin’ny alahady heriny isika nandinika ilay zaza nandany ny haren-dRainy tamin’ny vehivavy janga sy ny filibàna… fa nahatsiaro ilay fitiavana nasehon-drainy ho an’ny mpiasa ao an-trano ka niverin-dalana. Dia aoka hotohizana ny fandinihan-tena : Mba manakory tokoa moa ny fampiasantsika ny harena nomena hotantanantsika? Hanasoavana ny hafa ve sa entina hisehosehoana sy hanjakazakana ihany, na sanatria entina hanafenana ny kileman’ny tena na ny maha-izy azy ny tena? (jereo eto).

Mila mandini-tena mandrakariva isika sao miala tsiny tsy manana raha ny amin’ny asa hanasoavana nefa miliba sy mirobaroba rehefa hiala voly sy hikoràna.

Ny tenany no natolotr’i Kristy hanavotana antsika hoy i Paoly (Vak.II) fa tsy ny vola aman-karena. Dia ho sahintsika ve ny hilaza fa hafohintsika ho Azy manontolo ny tenantsika raha toa ka ny fananana izay tsy ho entintsika hanaraka antsika rehefa hiala amin’ity fiainana ity aza tsy fointsika hanompoana azy amin’ny fanampiana ny mahantra?

Miezaha ary hamongotra ny fanosihosena ny zo maha-olona tanisain’i Amosy Mpaminany, hivavaka ho an’ny Mpitondra fanjakana, indrindra amin’izao ankatroky ny fifidianana izao, mba mba hiainantsika amim-piadanana sy fandriam-pahalemana, amim-panajana an'Andriamanitra sy fahamaotonana tanteraka.

Ireo ny tanjona efatra tokony ho kendren’ny fitondram-panjakana (Jereo GS 73) : Fiadanana azo avy amin’ny fampivoarana ny maha-izy azy ny tsirairay, Fandriam-pahalemana amin’ny fanamafisana ny rafitra hiarovana ny aina sy ny fananany; Fanajana an’Andriamanitra (eusebia) manambara ny fahafahana (liberté religieuse = faratampon’ny liberté d’opinion) hahafahan’ny olona maneho ny tena maha-izy azy sy ny heviny; fahamaotonana (semnotes) : ny fivoaran’ny olona amin’ny maha-olona azy ka mahatonga azy ho mendi-kaja. Ny roa voalohany maneho ny fivoaran’ny olombelona rehetra (tout homme = soa iombonana), ny roa faharoa kosa fivoaran’ny olona manontolo (tout l’homme = zo maha-olona).

Manana adidy handray anjara amin’ny fampivoarana ny fiaraha-monina isika, na amin’izay vavaka izay na amin’ny fanatanterahana ny asa tandrify antsika araka ny Evanjely [5] sy araka ny seha-piainana misy antsika avy.

Dia miala tsiny nandiso fanantenana e, toy ny propagande ihany io.Satria raha mahatanteraka ny adidiny roa ireo ny olona fidianao androany, na tohananaon hofidiana (1/ Soa iombonana; 2/ zo maha-olona) dia hanan-karena tokoa ianao.

  

[1] [7 desambra 1965, fetin’i Md Ambroise, ilay Mpampianatra an’i Md Augustin, nilaza fa ny zavatra ananantsika mihoatra noho izay ilaina dia izay an’ny mahantra notazonintsika… Tamin’io andro io no namoahana ny Gaudium et Spes (GS), Foto-pampianarana ara-pitondrana (Constitution pastorale) momba ny Fiangonana manoloana ny Andro Ankehitriny]

[2] avdiki,a = tsy ara-dalàna, an-kafetsena… ny Mammon kosa, avy amin’ny teny arameana, dia adika hoe Harena

[3] fari-pananana, droit de proprieté

[4] Luke 16:9  Kai. evgw. u`mi/n le,gw( e`autoi/j poih,sate fi,louj evk tou/ mamwna/ th/j avdiki,aj( i[na o[tan evkli,ph| de,xwntai u`ma/j eivj ta.j aivwni,ouj skhna,jÅ Raha adika ara-bakiteny io andininy io dia hoe : “aoka ny harena tsy marina no hahazoanareo namana handray anareo any amin’ny tranolay mandrakizay rehefa hanjavona (evkli,ph| = eklipsa = tsy hita intsony) ireo harena ireo.

 

Ho an'ny Mpino | Rohy maharitra | Verindrohy (trackback) (0)

 
Accessible and Valid XHTML 1.0 Strict and CSS
Powered by LifeType - Design by BalearWeb